لوله های مناسب برای اجرای گرمایش استخر

لوله های مناسب برای اجرای گرمایش استخر و لوله کشی استخر عبارت هایی هستند که به صورت همه جانبه برای توصیف لوله ها، اتصالات و دریچه هایی که آب را از استخر برای فیلتر کردن خارج کرده و سپس آب تصفیه شده را به استخر باز می گرداند استفاده می شوند.

از مهمترین قسمت های استخرها و جکوزی ها می توان به واحد های گرمایش، تصفیه آب و پمپاژ  آب اشاره کرد که باید برای کارهای تخصصی از تیم های حرفه ای جهت طراحی و اجرای استخر استفاده کرد. چرا که نوع لوله ای که توسط این تیم انتخاب می شود، تاثیر مستقیمی بر طول عمر قطعات و اجزاء مختلف استخر خواهد داشت. پس کیفیت کار اعم از لوله های به کار رفته در ساخت آن بسیار مهم می باشند.

متداول ترین لوله برای استخرها در زمان قدیم لوله های گالوانیزه و مسی بودند، اما با توجه به مشکلات آن ها، اعم از خوردگی و فرسایش و کدر شدن و از دست دادن کیفیت آب، در حال حاضر از لوله پلاستیکی پی وی سی سخت، لوله پی وی سی انعطاف پذیر و… استفاده می شود.

نکات مهم در انتخاب لوله های مورد استفاده در ساخت استخر

• اولین نکته مهم در انتخاب لوله های استخری و تاسیساتی توجه به طول عمر مفید آن ها می باشد که با تمام شدن آن باعث هزینه های زیاد و دوباره کاری خواهد شد.
• لوله ها باید دارای خواص مکانیکی بالا و مقاومت فیزیکی زیاد جهت دفن شدن و فشارهای ناشی از آب و … باشند.
• مقاوم در مقابل مواد شیمیایی، خوردگی، رسوب، تصفیه و …
• علاوه از خود لوله ها باید اتصالات و … را هم برای طراحی، اجرا و ساخت در نظر گرفت تا موقع ساخت یا تعویض آن مشکلی ایجاد نشود و سهولت در اجرا نیز فراموش نشود.
• در نظر گرفتن افت فشار هم از لوله های مورد استفاده و هم تجهیزات به کار برده برای ساخت استخر
• در نظر گرفتن فضای کافی جهت اجرای لوله کشی
• استفاده از عایق مناسب برای لوله های آب گرم
• باید راحت ترین و ساده ترین مسیر جهت تخلیه برای عبور لوله ها انتخاب شود.
• در نظر گرفتن سیستم ضد عفونی استخر
• در نظر گرفتن دمای 26 درجه سانتیگراد به صورت میانگین برای استخر
• طراحی اصولی از نظر خم های لوله ها، چرا که خم های زیاد باعث کاهش فشار آب می شود.
• قیمت تمام شده مناسب برای مشتری
• و…

انواع لوله های مناسب برای استخر

انواع لوله های مناسب برای اجرای استخر عبارتند از:

• لوله های پی وی سی سخت (RIGID PVC)
• لوله های پی وی سی انعطاف پذیر (Flexible PVC)
• لوله های سی پی وی سی (CPVC)
• لوله های پلی اتیلن با چگالی (HDPE)
• لوله های مسی

لوله پی وی سی سخت (RIGID PVC)

لوله پی وی سی سخت بسیار بادوام می باشد که در صورت نصب درست توسط تیم متخصص، می تواند بیش از 75 سال عمر کند. امروزه بیش از 2 میلیون مایل لوله PVC ساخت و تولید می شوند که طبق استانداردهای لوله کشی، PVC 80 و PVC 40 جزو لوله هایی هستند که در استخر استفاده می شوند.

لوله PVC 40، قطری 2 اینچی دارد که می تواند فشار 166 psi را تحمل کند، در حالی که لوله PVC با دیواره ضخیم تر، یعنی PVC 80، می تواند تا فشار 243 psi را تحمل کند. لوله پی وی سی 40 تقریبا برای تمام استخرهای مسکونی مناسب است و PVC 80 عمدتا به دلیل هزینه بسیار بالاتر، معمولا در استخرها استفاده نمی شود،. لوله 80 PVC  دارای قطر بیرونی مشابه با PVC  40 است، اما به دلیل ضخیم تر بودن، قطر داخلی آن 6 درصد کمتر می باشد.

لوله های DWV یا لوله فاضلاب و… نیز با پیچاندن یک هسته فوم PVC بین دو لایه PVC جامد ساخته می‌شود و برای کاربردهای کم فشار، مانند لوله ‌های تخلیه داخلی خانه مثل انتقال آب فاضلاب، حمام، وان، توالت و… استفاده می ‌شود. در لوله کشی استخرها نباید از لوله یا اتصالات PVC DWV 20 یا 40 استفاده شود.

لوله های پی وی سی انعطاف پذیر (Flexible PVC)

لوله های پی وی سی انعطاف پذیر (Flexible PVC) نیز از همان پلی وینیل کلراید که در بالا برای لوله های پی وی سی سخت گفته شد ساخته و تولید می شوند، اما برای تولید این لوله ها افزودنی هایی به عنوان نرم کننده ها در حین تولید به مواد اضافه می کنند که به لوله اجازه می دهد تا راحت تر خم شود. 40 PVC انعطاف پذیر نیز در چندین رنگ و بدون تفاوت در مواد اولیه تولید و به بازار عرضه می شود.

لوله های پی وی سی انعطاف پذیر مزایای متعددی نسبت به پی وی سی سخت دارند. نصب آن در مسیرهای طولانی از استخر تا پمپ آسانتر و سریعتر بوده و گوشه ها و جابجایی ها به راحتی و بدون نیاز به اتصالات لوله کشی خاصی راحت بسته می شود. همچنین برای لوله کشی های روی زمین یا فشارهای خارجی، بهتر از PVC سخت می تواند نیروها را تحمل کنند.

از طرفی این لوله ها می تواند در برابر یخ زدگی مقاومت کنند و با انبساط تقریبا 10 درصدی آب یخ زده داخل لوله کشش داشته باشد. با این حال، زانوها یا کوپلینگ های پی وی سی، هنگامی که برای اتصال بخش هایی از لوله انعطاف پذیر استفاده می شود، اگر آب در لوله یخ زده باشد، ممکن است ترک بخورد.

با این حال در مقابل این همه مزایا، جنبه منفی لوله های انعطاف پذیر هنگام استفاده برای استخر دارای چندین عیب قابل توجه می باشد. مثلا با توجه به این که انعطاف پذیری لوله به آن ها اجازه می دهد تا در هنگام فشار کمی حرکت کند، هنگامی که پمپ روشن یا خاموش می شود، این حرکت کمی در لوله جابجایی و کشش ایجاد می کند که باعث می شود اتصالات چسبی لوله ها کشیده شود. همچنین در مسیرهای طولانی و اگر سنگ های تیز با لوله ها در تماس بوده و به لوله ساییده شوند، می تواند نشتی ایجاد کند.

از طرف دیگر، استفاده از لوله های انعطاف پذیر در زیر زمین، می تواند توسط موریانه های زیرزمینی یا … آسیب ببیند و سوراخ های ریزی را با جویدن ایجاد کنند. به خصوص در خاک های شنی، این لوله ها در معرض آسیب حشرات یا جوندگان هستند.

یکی دیگر از مشکلات بزرگ این لوله ها این است که نسبت به پی وی سی سخت مقاومت کمتری از نظر مقاومت در مثابل مواد شیمیایی دارند. لوله Flexible اگر در استخرها استفاده شوند، در اثر کلر بالا و pH آب شاید آسیب ببیند. آب سخت مواد نرم‌ کننده مورد استفاده در این لوله ها را در طول زمان به مرور تغییر می‌ دهد، که منجر به کاهش قطر داخلی لوله می ‌شود و در نهایت منجر به گرفتگی و چروک شدن این نوع لوله ها خواهد شد.

لوله های سی پی وی سی (CPVC)

لوله CPVC یا Chlorinated Polyvinyl Chloride با افزودن 2 اتم کلر (chlorine) به پلی وینیل کلراید با دستگاه های اکسترود لوله ساخته و تولید می شود. دمای قابل تحمل CPVC تا 200 درجه و PVC (40 و 80) تا 140 درجه می باشند.

به همین دلیل برخی از لوله کش ها و پیمانکاران استخر ترجیح می دهند از لوله CPVC برای اتصالات هیترها و پمپ ها استفاده کنند که دمای آب تا 200 درجه را به راحتی تحمل می کنند. پی وی سی 40 یا 80 در برابر دمای بالای آب مقاوم نیست و در صورتی که مورد استفاده قرار بگیرند، می تواند ذوب و منقبض شود و تغییر شکل داده و اصطلاحا دفرمه شوند.

استفاده از یک CPVC 6 اینچی یا اتصالات CPVC MTA می تواند مشکل اتصالات پمپ ها را ناشی از گرمای بیش از حد برطرف کند. به طور مشابه، استفاده از لوله ‌های CPVC، 24 اینچی به‌ عنوان هیت سینک برای لوله ‌های ورودی یا خروجی در هیتر استخر، می ‌تواند از تاب برداشتن لوله ‌ها، از خاموش شدن مکرر بخاری ‌ها قبل از یک دوره خنک ‌سازی مناسب نیز جلوگیری کند.

درست است که این همه مزایا برای لوله های CPVC  شمردیم، اما جدای از آن اهداف خاص برای استفاده، هزینه لوله و اتصالات CPVC می تواند در کل برای لوله کشی کلی سیستم استخر بسیار گران تمام شود که اگر طراحی و اجرا توسط تیمی مجرب انجام شود، این هزینه ها را کاهش خواهد داد.

لوله های پلی اتیلن با چگالی (HDPE)

لوله های پلی اتیلن با چگالی بالا نیز از نوع لوله های منعطف هستند که عمدتا در استخرهای قدیمی استفاده می شود. اتصالات لوله پلی اتیلن با چگای بالا نیز به این شکل است که پس از گرم کردن لوله با تفنگ حرارتی با خمیر لوله کشی یا Pipe Dope پوشیده شده و به انتهای لوله فشار داده می شود. اتصال با سفت کردن دو گیره فولادی ضد زنگ در قسمت بیرونی لوله و اتصالات تکمیل می شود.

لوله HDPE مزایای PVC انعطاف پذیر را دارد، ضمنا با مقاومت شیمیایی و باکتریایی بیشتر، حشرات را جذب نمی کند و می تواند از انجماد یا فشارهای زیاد را نیز بدون شکستگی تحمل کند.

احتمال نشتی اتصالات نیز از جمله معایب این نوع لوله ها هستند که  از اتصالات پی وی سی چسب دار است. همچنین کار با پلی اتیلن با چگالی بالا در هوای سرد مشکل می باشد، زیرا انعطاف پذیری خود را از دست می دهد. ضمنا در بعضی مناطق از آسیب جوندگان از جمله سنجاب ها، گرازها و… نیز گزارش شده است که آسیب می بینند که بیشتر برای مناطق جنگلی صدق می کنند.

لوله های مسی

برای استخرهایی که در دهه های 50 و 60 میلادی ساخته شده بودند، یعنی قبل از ساخت و استفاده از لوله های پی وی سی، از لوله های مسی به عنوان لوله های استاندارد استفاده می شد.

این لوله ها برای لوله کشی در خانه، مزایای متعددی دارد. به عنوان مثال، لوله مسی نسبت به PVC یا CPVC در برابر زلزله مقاوم تر است و نقطه ذوب آن 5 برابر بیشتر از CPVC است، بنابراین مانند لوله های پلاستیکی در آتش نمی سوزد. همچنین مس بیوستاتیک است و به طور طبیعی باکتری ها را می کشد. (بیوستاتیک ها هم از بوجود آمدن باکتری ها و هم از رشد آن ها جلوگیری می کنند که مس به عنوان جنسی طبیعی برای این کار است.)

با این حال، لوله های مسی می توانند رسوب یا خوردگی داشته باشند و در این مورد به خوبی PVC یا CPVC نیستند.

اما دلیل اصلی عدم استفاده از آن ها در استخر، هزینه است. لوله و اتصالات مسی از نظر هزینه حدود 10 برابر گرانتر از PVC می باشد. همچنین به دلیل گرانی، پیمانکارانی که استخر یا هر جایی را لوله کشی می کنند باید لوله های مسی را با دقت در جاهایی قائم کنند یا نگهداری کنند تا از سرقت آن ها از محل کار جلوگیری کنند.

از طرف دیگر اتصالات در لوله های مسی به مهارت و دانش بیشتری نیاز دارد و کار هر شخصی نیست و باید تجربه داشته و متخصص در این زمینه باشد. در حالی که اتصالات پی وی سی راحت تر و سریع تر به لوله ها چسبانده شده و اتصالات انجام می شوند و کارهای لوله کشی PVC بسیار سریعتر با افراد بیشتری که تجربه زیادی نیز ندارد انجام می شود.

علامت  ها و اطلاعات روی لوله های استخر به چه معنایی هستند؟

تولیدکنندگان لوله های پی وی سی و… موظفند اطلاعات و نکاتی که در لوله های تولیدی استفاده کرده اند را با توجه به نوع لوله و استانداردهای ASTM که لوله تولید می شود روی آن ها درج کنند.

مهمترین مواردی که روی لوله ها درج می شوند عبارتند از:

• نام سازنده یا علامت تجاری شرکت تولید کننده
• استاندارد ASTM که مطابق آن تولید شده است.
• اندازه لوله تولید شده
• کد تعیین مواد (جنس استفاده شده برای تولید)
• DWV ها به عنوان لوله هایی برای تخلیه، لوله هواکش و … می باشند.
• فشار یا نیروی قابل تحمل و درج آن
• مناسب بودن برای آب آشامیدنی یا خیر
• و…

لوله های مورد استفاده در استخر از نظر اندازه

لوله های پی وی سی و… مورد استفاده در لوله کشی اجرای گرمایش استخر،  1.5 یا 2.0 اینچ می باشند. اگر در این لوله ها بتوانید علامت های درج شده را که قبلا توضیح داده شدند را روی لوله ها پیدا کنید و آنها را بخوانید، قطر اسمی لوله را نشان می دهد. شما می توانید لوله را اندازه گیری کنید، اما لوله 1.5 اینچی در واقع دارای قطر بیرونی 1.90 اینچ است و لوله 2 اینچی 2.375″ می باشد.

در استخرهای پیچیده ‌تر نیز ممکن است از لوله ‌های کوچک ‌تر ¾ یا 1 اینچی برای اتصالات سرریز آبگرم، پمپ تقویت‌کننده و … استفاده شود.

قبلا لوله های ۱.۵ اینچی بیشتر مورد استفاده قرار می گرفت و در استخرهای جدید برای افزایش بهره ‌وری از لوله های ۲ اینچی بیشتر استفاده می شود. اما باید این نکته را مد نظر داشت که اندازه لوله با قطر بزرگ، جریان آب سریعتر و فشار کلی سیستم پایین تر خواهد بود که باید طراحی آن به صورت دقیق انجام شود.

رنگ های لوله های مورد استفاده در استخر ها

لوله پی وی سی 40 با رنگ سفید بوده و لوله پی وی سی 80 و لوله دمای بالا CPVC معمولا دارای رنگ خاکستری هستند. لوله انعطاف پذیر نیز در رنگ ‌های مختلفی عرضه می ‌شود و هیچ تفاوتی در مواد به کار رفته در محصول ندارند. لوله پلی اتیلن با چگالی بالا نیز دارای رنگ مشکی است.

آیا لوله های PVC در اثر نور خورشید آسیب می بینند؟

پی وی سی ها نیز مانند همه پلاستیک ‌ها در مقابل اشعه‌ های فرابنفش خورشید، نرم ‌کننده‌ ها و افزودنی های دیگر لوله ‌های پی ‌وی‌ سی را از بین می برند و به مرور زمان منجر به خرابی یا ضعیف شدن لوله و اتصالات PVC می ‌شوند. برای استخرهایی که سایه روی لوله ها در در محل ساخته شده وجود داشته باشند، نگرانی کمی وجود دارد.